Türk Vergi Sistemi Final Özet - Ders Notları

Ünite - 9

Kurumlar vergisi, Safi Kurum Kazancı üzerinden hesaplanır. Kurumlar ne tür gelir elde ederse etsin, kurum kazancı altında birleştirilir. Kurumlarda safi kurum kazancının tespitinde ticari kazanç hükümleri uygulanır.

Kurum kazananın tespitinde ticari kazançta olduğu gibi tahakkuk esası geçerlidir.

Gerçek Usulde Kurum Kazancı: DSÖS - DBÖS -  eklenen değerler + çekilen değer

( DSÖS: Dönem sonu öz sermaye  DBÖS: Dönem başı öz sermaye )

Kurumlar vergisi mükellefleri 1.sınıf tüccar kabul edilmiş olup, bilanço esasına göre, Yevmiye Defteri, Defteri Kebir, Envanter ve Bilanço defteri tutmak zorundadır. Bazı kurumlar (Kooperatifler ve Sermaye şirketleri hariç) maliye bakanlığından izin alması halinde işletme hesabına göre defter tutabilirler.

 

Aktifte Yer Alan ve Parasal Olmayan Kalemler

Yabancı paralar

Hisse senetleri

Stoklar

Sipariş avansları

Yıllara yaygın inşaat onarım maliyetleri

Gelecek yıllara ait giderler

Mali duran varlıklar

Maddi duran varlıklar

Maddi olmayan duran varlıklar

Gelecek aylara ait giderler

Birikmiş amortismanlar

Pasifte Yer Alan ve Parasal Olmayan Varlıklar

Alınan avanslar

Yabancı para hesapları

Yıllara yaygın inşaat ve onarım hak edişleri

Gelecek yıllara ve aylara ait gelirler

Öz kaynaklar

 

Dönem içinde işletmeden çekilen değerler kurum kazancına eklenecek dönem içinde işletmeye eklenen değerler ise kurum kazancından düşülecektir.

Enflasyon muhasebesi gereği düzenlemelerin uygulanabilmesi için fiyat endeksindeki artışın içinde bulunun yıl dahil son üç hesap döneminde %100 den ve içinde bulunan hesap döneminden %10dan fazla alması ve her iki şartın birlikte gerçekleşmesi aranılmaktadır.

 

Kurum Kazancından İndirilecek Giderler

A-) Gelir Vergisi Kanuna Göre İndirilecek Giderler

1-) Kazancın elde edilmesi için yapılan genel giderler

2-) İşyerinde çalışan işçilerin yiyecek barınma tedavi ve ilaç giderleri ödenen sigorta primleri ve emekli aidatı

3-) İş ile ilgili olarak sözleşmeye ilana ve kanuna dayanılarak ödenen zarar ziyan ve tazminatlar

4-) İşle ilgili seyahat ve ikame giderleri

5-) İşletmeye dahil taşıt araçlarının amortismanları ve giderleri

6-) İşletme ile ilgili olma üzere bir arazi gider istihlak damga belediye vergileri harçlar gibi ayni vergi resim ve harçlar

7-) Sendika aidatları

8-) İş veren tarafında ücretliler adına ödenen bireysel emeklilik

 

B-) Kurumlar Vergisi Kanuna Göre İndirilecek Giderler

1-) Hisse senedi ve tahvillerin ihraç giderleri

2-) İlk tesis ve örgüt (Kuruluş) giderleri

3-) Genel Kurul toplantı giderleri

4-) Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde komandite ortağın kar payı

5-) Katılım bankalarınca katılma hesabı karşılığında ödenen kar payları

6-) Sigorta teknik karşılıkları

 a-) Muallak hasar karşılıkları

 b-) Kazanılmamış prim karşılıkları

 c-) Hayat matematik karşılıkları

 d-) Deprem hasar karşılıkları

7-) Geçmiş yıl zararları

8-) Ar-Ge indirimleri

9-) Profesyonel spor dalları için yapılan sponsorluk harcamaları

10-) Bağış ve yardımlar (%5 kadar)

11-) Birleşme, bölünme, fesih, tasfiye giderleri

 

Kurumlar Vergisi Kanuna Göre İndirilemeyecek Giderler

A-) Gelir Vergisi Kanuna Göre İndirilemeyecek Giderler

1-) Teşebbüs sahibinin kendisi, eş ve çocuklarının işletmeden çektiği paralar, aylıklar, ikramiye ve avanslar

2-) Sermaye üzerinden hesaplanan faizler

3-) Her türlü para ve vergi cezaları

4-) İşletme sahibinin kusurundan doğan tazminatlar

5-) İşletmeye ait olmayan taşıtların giderleri ve amortismanları

6-) Basın yoluyla işlenen suçlarda ödenen maddi ve manevi tazminatlar

B-) Kurumlar Vergisi Kanuna Göre İndirilemeyecek Giderler

1-) Öz sermaye üzerinden hesaplanan faizler

2-) Örtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faiz, kur farkı ve benzeri giderler

3-) Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı

4-) Yedek akçeler

5-) Vergi ve para cezaları

6-) İlan ve reklam giderleri

7-) itibari değerin altında satılan menkul kıymetlerin zarar ve giderleri

8-) Kiralama yoluyla edinilen varlıklara ilişkin giderler

 

Örtülü Sermaye: Kurumların Ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan kişilerden temin ederek işletmede kullandıkları borçların hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin 3 katını aşan kısmıdır.

Her türlü alkol ve alkollü içecekleri ile tütün ve tütün mamullerine ait ilan ve reklam giderlerinin %50 si gider olarak indirilmez.

 

Ünite - 10

Dar mükellef kurumların ulaştırma işlerinden elde ettikleri kazançlarına ortalama emsal oranları uygulanarak tespit edilir. Emsal oranlar uygulanarak dar mükellef kurumların safi kazancı tespit edilir.

 

Bu oranlar Maliye Bakanlığı tarafından tespit edilir.

Kara ulaştırmaları için %12

Deniz ulaştırmaları için %15

Hava ulaştırmaları için %5

Tasfiye : Şirketlerin sona ermesi halinde borçların ödenmesinden sonra kalan para ve mallardan ortaklara hisseleri oranında ödemenin yapılmasıdır.

Tasfiye Nedenleri

1-) Şirketlerin amaçlarına ulaşması imkansız hale gelmiş ise

2-) Sözleşmede belirtilen sürenin dolması

3-) Sermayenin 2/3 ‘ü yitirilmiş ise

4-) Ortak sayısı kanuni sayının altına düşmüş ise

5-) Şirket amacına ulaşmış ise

6-) Genel kurul fesih kararı almış ise

 

Tasfiye Dönemi : kurumun tasfiye durumuna girdiği tarihten başlar bu tarihten aynı takvim yılı sonuna kadar olan dönem ile dönemden sonraki her takvim yılı bağımsız bir tasfiye dönemi sayılır.

Tasfiyeye başlama tarihi : Ticaret siciline tescil tarihidir. Bu da ilan ile gerçekleşir.

İflas nedeniyle tasfiye edilen (infisah) şirketlerde tasfiyeye başlama tarihi : Ticaret mahkemesinin iflas kararında, iflasın açılma anı

Tasfiye bitim tarihi : Tasfiye sonunda düzenlene bilançonun veya son hesabın yetkili organlarca, genel kurul tarafından onay tarihidir.

Tasfiye Memurlarının Atanması ve Sorumlulukları

Tasfiye Memurlarının Seçimi

a-) Tasfiye memurları ana sözleşmede belirtilmiş olabilir.

b-) Tasfiye memurları ana sözleşmede belirtilmiş ise ortaklardan biri veya ortakların seçebileceği bir kişi olabilir.

c-) Ortaklardan biri talebi ve haklı nedenlerden dolayı tasfiye memurlarını görevine son verme, yeni bir tasfiye memuru atanabilir.

Not : Eğer ana sözleşmede tasfiye memuru belirtilmemiş, genel kurul kararı ile tasfiye memuru atanmamış ise tasfiye işlemlerini yönetim kurulu yapar.

Tasfiye Memurlarının Görevleri

a-) Tasfiyeye başlama bilançosu ve envanterini çıkartır.

b-) Şirketten alacaklı olanları ticaret sicil gazetesinde 3 kez ilan yoluyla alacaklarını beyana davet eder.

c-) Şirket borçlarının, şirket varlıkları ve alacaklarından fazla olması halinde mahkemeye başvurarak şirketin iflasını ister.

d-) Borçları öder.

e-) Tahsil edilen paraları merkez bankasına yatırır.

f-) Tasfiye beyannamesinin verilmesi ile birlikte vergi dairesinden vergi incelemesi talep eder.

Tasfiye beyannamesinin verildikten sonra 1 ay içinde vergi incelenmesi başlar. İnceleme bitiminden 15 gün içinde vergi dairesi sonucu tasfiye memuruna yazı ile bildirir. Ortaya vergi çıkarsa tasfiye memurunun sorumluluğu vergiler ödeninceye kadar devam eder.

Not : Tasfiye halinde ödenmeyen vergilerden ve cezalardan tasfiye memurları şahsen ve zincirleme sorumludur.

 

Tasfiye Beyannameleri: Tasfiye beyannameleri tasfiye dönemlerini  takip eden 4. ayın birinci gününden 25.günü akşamına kadar tasfiye memuru tarafından verilir. (ödemesi nisan sonuna kadar) tasfiye dönemi içinde tasfiye de sonuçlanmışsa bilançonun veya sonuç hesabının kesinleşmesinden başlayarak 30 gün içinde vergi dairesine bildirilir ve bu 30 gün içinde ödenir.

 

 

Tasfiye beyannamesine ;

a-) Bilanço, Kar – Zarar Cetveli

b-) Ortaklara dağıtılan paralar ve diğer değerlerin dökümü

c-) İşletme hesabına göre defter tutanlarda kar – zarar cetveli yerine işletme hesap özeti eklenir.

 

Not : Tasfiye zarar ile kapanmış ise fazla ödenen vergiler tasfiye memuruna iade edilir. Tasfiyede zaman aşımı tasfiyenin son bulduğu dönemi izleyen yılın başından itibaren başlar.

 

A-) Birleşme: Bir kurumun diğer bir kuruma katılması veya birden fazla kurumun birleşerek yeni bir kurum meydana getirmeleridir. Birleşen kurum veya kurumlar infisah etmiş sayılır. İnfisah eden kurumlara tasfiye hükümleri uygulanır. Birleşmede tasfiye karı yerine birleşme karı kurumlar vergisi matrahını oluşturur.

Not : Birleşme halinde tasfiye memuruna düşen sorumluluk ve ödevler, birleşen kuruma ait olur.

B-) Devir : Birleşmenin özel şeklidir. Birleşme ve devrin şartları

a-) Devreden veya birleşen  şirketlerin kanuni ve iş merkezleri Türkiye de olacak

b-) Bilançonun aktif ve pasifi aynen devredilecek

c-) Birleşme veya devir tarihinden itibaren 30 gün içinde beyanname verilecek, bu süre içinde vergiler ödenecek

d-) Devredilen veya birleşen şirketin vergi borçlarını devralan şirket ödemeyi taahhüt edecek

 

Devirde koşullara uyulduğu takdirde sadece münfesih kurumun (devredilen kurumun) devir tarihine kadar elde ettikleri kazançlar vergilendirilecek, birleşmeden doğan karlar ise vergi kapsamı dışında kalacaktır.

 

C-) Şekil Değiştirme : Şirketlerin şekil değiştirmeleri devir hükmünde sayılmıştır. ÖR : Limited şirketin A.Ş. dönüşmesi

D-) Bölünme

Bölünme Türleri

1-) Tam bölünme

2-) Kısmi bölünme

3-) Hisse değişimi

 

Ünite - 11

Kurumlar Vergisinde Beyan

a-) Yıllık Beyanname: Kurumların tüm şube ve kuruluşlardan elde ettikleri tüm kazançları için toplu olarak verilen beyannamedir. Hesap dönemini takip eden 4. Ayın (Nisan) 1. Gününden 25. günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine verilir.

 

b-) Muhtasar Beyanname : Kaynakta kesinti yapılan vergiler için verilen beyannamedir. Ertesi ayın 23.günü akşamına kadar verilir 26. günü akşamına kadar ödenir. Beyanname kurumun bağlı olduğu yerdeki vergi dairesine verilir.

 

c-) Özel Beyanname: Dar mükellefler verir. Özel beyanname Kazanç ve iratların elde edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde verilir. Bu süre zarfında da ödenir.

 

Hesap Dönemi

1-) Normal Hesap Dönemi : Normal hesap dönemi 12 aydır. Kurumlar vergisi beyannameleri Hesap dönemini izleyen 4.Ayın (nisan) 1. Gününden 25. Günü akşamına kadar verilir ve beyannamenin verildiği ay sonuna kadar vergi dairesine ödenir.

2-) Özel Hesap Dönemi : Beyanname Hesap dönemini takip eden 4. ayın birinci günü ile 25 günü arasında verilir ve vergiler beyannamenin verildiği ayda tek taksitte ödenir.

3-) Kıst Hesap Dönemi : Kıst dönemin bittiği tarihten itibaren 4. ayın birinci günü ile 25 günü arasında verilir. Ay sonunda ödenir.

4-) Ülkeyi Terk Halinde Beyanname Verilmesi : Ülkeyi terk etmeden 15 gün içinde verilir.

5-) Mücbir Sebeplerin Bulunması Halinde Beyanname Verme Süresi

6-) Zor Durum Hallerinde Beyanname Verilmesi: Beyanname verme süresi 1 ay uzatılabilir.

7-) Maliye Bakanlığının Süre Uzatması

Beyanname elde edilen kazanan türüne göre farklı vergi dairelerine verilir.

 

Kurumlar Vergisinde Vergi Stopajı

a-) Vergi Stopajı : Verginin kaynağında kesilmesine denir. Ön vergi niteliğini taşır. Ödenecek kurumlar vergisinden mahsup edilir.  %15 oranında

 

Kurumlar Vergisinde Dar Mükellefiyette Vergi Stopajı :Dar mükellef kurumlar kazanç ve iratlarını beyan ederek vergilendirilecekleri gibi, bazı hasılat ve hizmet bedelleri üzerinden %15 vergi stopajı yapılmak vergilendirilir. Beyan edilme zorunluluğu bulunmayan vergilerde vergi stopajı nihai vergi olur.

 

 

b-) Vergi Stopajının Konusu : Dar mükellef kurumların ticari, zirai ve diğer kazanç ve iratları stopaj kapsamında değildir.

Kurumlar Vergisinin Oranı ve Tarh İşlemleri : 01.01.2006 tarihinden itibaren kurumlar vergisi oranı %20 olarak belirlenmiştir. Vergi her zaman vergi dairesine tarh olunur.  Beyannamenin elden verildiği hallerde, beyannamenin elden verildiği günde vergi dairesince tarh olunur. Tarh işlemi yapıldıktan sonra tahakkuk fişi kesilir ve vergi ödenecek aşmaya gelir. Beyannamenin posta ile gönderilmesi halinde, vergi dairesine ulaştığı tarihten itibaren 3 gün içinde tarh edilerek tahakkuk fişi kuruma taahhütlü olarak gönderilir ve vergi ödenecek aşmaya gelir.

Kurumlar Vergisinin Hesaplanması : Safi kurum kazancına vergi oranın uygulanması sonucu bulunur. Safi kurum kazancı , gayrisafi hasılattan kanunen kabul edilen giderler indirilerek bulunur.

Formül = Safi Kurum Kazancı = Kurum Kazancı – (Giderler + İndirimler + İstisnalar)
Safi kurum kazancına %20 oranı uygulanarak, ödenecek kurumlar vergisi hesaplanır.

Hesaplanan Vergiden Yapılacak İndirimler

1-) Geçici Vergi: Vergilendirme dönemini takip eden dönemde hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilmek üzere yıl içinde peşin olarak tahsil edilir.

Kurumlar vergisi mükellefleri vergilendirme döneminde her üç ayda bir bilanço çıkarırlar. Bu bilançoda kar olması halinde bulunan karın %20’si oranında geçici vergi öderler. Geçici vergi beyannamesi bilanço dönemini takip eden ikinci ayın 4.günü akşamına verilir. Vergi aynı ayın 17 günü akşamına kadar ödenir.

 

2-) Yabancı Ülkelerde Ödenen Vergiler : Kurumlar vergisinden indirilir. Bu indirimin yapılabilmesi için yurt dışında bir kazancın elde edilmiş olması ve kazancın Türkiye’de sonuç hesaplarına intikal ettirilmiş olması gerekir.

3-) Kaynakta Kesilen Vergiler : Beyanname üzerinden hesaplanan Kurumlar Vergisinden indirilir. İndirilecek miktar, beyanname üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden fazla ise, durum yazı ile mükellefe bildirilir. Aradaki fark yazı tarihinden itibaren 1 yıl içinde mükellefin müracaatı üzerine kendisine iade olur.
 

Kurumlar Vergisinde Kar Dağıtımı ve Vergilendirme : Kar dağıtımında öncelikle T.T.K.’na göre ödenmiş sermayenin %20’si bulununcaya kadar safi karın %5’ini 1.Tertip Yedek Akçe olarak ayrılır. Ayrıca ortakların haklarını korumak amacıyla ödenmiş sermayenin %5’i tutarında 1.Tertip Kar payı (Temettü) ayırmak zorundadır. Elde edilen kazançtan kurumlar vergisi 1.Tertip Yedek Akçe düşüldükten sonra kalan karın 1/10’u

( %10’u ) 2.Tertip Yedek Akçe olarak ayrılır.

 

Ünite - 12

Vergilerin Kaynaklarına Göre Çeşitleri

1-) Gelir üzerinden alınan vergiler ( Gelir ve Kurumlar vergisi )

2-) Server ve servet transferi üzerinden alınan vergiler ( Emlak, Motorlu taşıt, veraset ve intikal vergisi )

3-) Harcamalar üzerinden alınan vergiler

Maliye ve gümrük bakanlığının bugüne kadar üzerinde çok durduğu vergi KDV olmuştur.

 

Harcamalar Üzerinden alınan Vergiler

1-) İstihlak Vergisi : Tüketim safhasında alınan vergidir.
2-) Toplu Muamele Vergisi : Üretim, toptan satış ve perakende satış aşamalarının sadece birisi vergilendirilir.

3-) Yaygın Muamele Vergisi : Üretim, toptan satış ve perakende satış aşamalarının her birisi ayrı ayrı vergilendirilir.

4-) Katma Değer Vergisi : Her üretim ve satış aşamasına yaratılan katma değer üzerinden alınan vergidir. Türkiye de kdv’de indirim yöntemi uygulanmaktadır. Ülkemizde harcamalar üzerinden katma değer vergisi alınmaktadır. 01.01.1985 yılından itibaren uygulamaya girmesiyle birlikte Banka ve Sigorta muamele vergisi hariç 8 farklı vergi , yürürlükten kalkmıştır.

Katma değer vergisinin matrahını hesaplayabilmek için satışlar üzerinden hesaplanan vergide alışlar üzerinden hesaplanan verginin düşülmesi gerekir. Bu yönteme Vergi İndirimi yöntemi denir.
 

Katma Değer Vergisine Tabi İşlemler

1-) Mal teslimi ve hizmet itası hallerinde bu işleri yapanlar

2-)  Her türlü mal ve hizmet ithali

3-) Özellik arz eden mal ve hizmet teslimleri

a-) PTT işletme genel müdürlüğü ve radyo ve televizyon kurumları

b-) Spor toto, milli piyango tertiplenmesi, at yarışları ve  müşterek bahisler yarışmaların tertiplenmesi

c-) Profesyonel sanatçıların gösterileri, konserler, maçlar, yarışlar ve yarışmaların tertiplenmesi

d-) Hazinece yapılan taşınmaz mal satışları hariç müzayede ve gümrük depolarında yapılan satışlar

e-) Boru hatları ile ham petrol, gaz ve bunlarının ürünlerinin taşınması

f-) Bazı mal ve hakların kiralanması

 

Mutavassıt Mükellef: Kendi nam ve hesabına ödediği vergiyi bir başkasına yasal olarak tahsil eden kişidir.

 

 

Teslim: Bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına hareket edenlerce alıcıya veya adına edenlere devredilmesidir. Aşağıda sayılan haller teslim niteliğindedir.

a-) Malın alıcıya veya adına hareket edenlere verilmesi

b-) Malın nakliyeye başlaması

c-) Elektrik, gaz, su vb. ürünlerin dağıtılmaya başlanması

d-) İşletme sahibinin, işletmede üretilen mal ve hizmetlerin kendi adına alması, kullanması

e-) Vergiye tabi malların, üretilip teslimi, vergiden istisna olan malların imalinde kullanılması

f-) Mülkiyeti muhafaza kaydı ile yapılan satışlar teslim olarak kabul edilmiştir.

Not : Trampa iki ayrı teslim niteliğindedir. Değirmene buğday verip un alma iki ayrı teslim niteliğindedir. Ödünç, ariyet teslim niteliği taşımaz.

 

Hizmet: Teslim veya teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemlerdir. Aşağıda sayılan maddeler hizmet kapsamı içerisinde değerlendirilmiştir.

a-) Bir şeyi yapmak, işlemek              b-) İmal etmek, onarmak, muhafaza etmek

c-) Kiralamak                                        d-) Taahhüt etmek

Hizmet işlemi Türkiye de yapılmış olması için aşağıdaki şartlardan birine yerine getirmelidir.

1-) Hizmetin Türkiye’de yapılması

2-) Hizmetin Türkiye’de değerlendirilmesi

3-) Hizmetten Türkiye’de faydalanılması

 

Katma Değer Vergisinde İstisnalar

İstisna: Objektif vergi mükellefiyetinin sınırlandırılmasıdır.

Muafiyet: Mükellefin subjektif vergi mükellefiyetinin sınırlandırılmasıdır.

1-) İhracat istisnası (ihracat 3 ay içinde gerçekleşmelidir.)

2-) Araçlar ve petrol aramalarında ve teşvik belgeli yatırımlarda istisna

3-) Taşımacılık istisnaları

4-) Diplomatik istisna

5-) İthalat istisnası

6-) Sosyal ve askeri amaçlı istisnalar

7-) Diğer istisnalar (konut kiralanması)

İstisnadan vazgeçen 3 yıl geçmedikçe tekrar istisnadan yararlanamaz.

KDV genel nisbeti vergiye tabi işlemler için %10 dur.

 

Aşağıda belirtilen maddeler Katma Değer Vergisinden İndirilemez.

1-) Vergiye tabi olmayanlara ödenen KDV’ler

2-) Özel harcamalar için ödenen KDV’ler

3-) Binek otolar için ödenen KDV’ler

4-) Zayi olan malların alışında ödenen KDV’ler

5-) Kanunen kabul edilmeyen giderlere ödenen KDV’ler

 

KDV Vergilendirme Dönemi

Vergilendirme Usulleri : Genelde katma değer vergisi gerçek usulde vergilendirilir.KDV beyannamenin verildiği gün beyanname posta ile gönderilmişse geldiği tarihi takip eden 7 gün içinde tarih edilir. KDV beyannamesi takip eden ayın 24.günü akşamına verir. 26. akşamına kadar öder.

Katma değer vergisinde genelde vergilendirme dönemi aylıktır. Ancak ;

1-) Basit usulde vergilendirilen Mükellef için Takvim yılı

2-) Vergi Kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar için bir ay

3-) İthalde transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasındaki taşımacılık işlerinden gümrükten geçtiği an vergilendirme dönemi sayılır.

 

Ünite - 13

1-) Veraset Vergisi : Miras yoluyla gerçekleşen intikalleri vergilendirir.

a-) Tereke Vergisi : Ölen kişinin terekesi mirasçılara geçmeden ve terekenin  tamamı üzerinden artan oranlı olarak alınan servet vergisidir. Objektif bir vergidir.

b-) Miras Payı Vergisi : Ölüm dolayısıyla mirasçılara intikal eden paylar vergilendirilir. Vergi mükellefi mirasçıdır. Subjektif bir vergidir. Yaygın olan vergilendirme usulü budur.

 

2-) İntikal Vergisi : Veraset vergisinin boşluklarını doldurmak için kabul edildiğinde telafi edici vergidir.

Veraset : Miras vasiyet ve miras sözleşmesi gibi ölüme bağlı tasarruflardır.

İvazsız İntikal : Bağışlama yoluyla veya herhangi bir şekil olan karşılıksız edinimlerdir.

 

Not : Maddi ve Manevi zarar karşılığı ödenen tazminatlar ödenen tazminatlar veraset ve intikal vergisinin konusuna girmez.

 

Verginin Mükellefi

Veraset ve intikal vergisinin mükellefi veraset yoluyla veya ivazsız bir şekilde mal edilen gerçek ve tüzel kişilerdir.

Medeni kanunumuza göre,  miras bırakanın alt soyu (ölenin çocukları, torunları, torunların çocukları) 1.Derece mirasçıdır. Ölen kimsenin alt soyu yok ise ana ve babaları mirasçıdır. (eşit olarak) Sağ kalan eş aşağıdaki oranlarla birlikte terekeye (mirasçılara kalan mal varlığı) mirasçı olur.

Miras bırakanın alt soyu ile birlikte mirasçı olursa mirasın 1/4 ’ü

Miras bırakanın ana ve baba zümre ile birlikte mirasçı olursa mirasın 1/2 ’si

Miras bırakanın büyük ana ve babaları ve onların çocukları ile birlikte mirasçı olursa mirasın 3/4 ’ü bunlar da yoksa mirasın tamamı eşe kalır.

Muafiyetler

1-) Kamu idareleri emekli ve yardım sandıkları sosyal sigorta kurumları kamu yararına çalışan dernekler siyasi partiler veraset ve intikal vergisinden muaftır.

2-) Kamu yararına olan bilim, araştırma, kültür, sanat, eğitim, din, hayır, imar, spor gibi amaçlarla kurulan kuruluşlar

3-) Ülkeler arasında karşılıklı anlaşma şartıyla kurulan yabancı elçilikler, konsolosluklar vergiden muaftır.

 

İstisnalar

1-) Veraset yoluyla edinilen ev eşyası ve miras bırakana ait kişisel eşya tablo kılıç madalya gibi aile hatırası olanak muhafaza edilen eşyalar veraset ve intikal vergisinden istisnadır.

2-) Evlatlıklar dahil olmak üzere altsoy ve eşe isabet eden miras payının kanunda belirtilen miktardaki tutarı

3-) Gayrimenkuller hariç, örf ve adetlere göre verilen çeyizler, hediyeler, yüz görümlükleri, drahomalar

4-) Sadakalar

5-) Emekli, dul ve yetim aylıkları, evlenme yardımları

6-) Görev sırasında şehit olan güvenlik kuvvetleri personelinin altsoy ve eşlerine kalan mirasın belirli bir miktarı

7-) Sağlar arasında kurulan ivazsız olarak kuru mülkiyet halinde intikal eden mallar

8-) Bakanlar kurulu tarafından muafiyet tanınan dernek ve vakıflar

9-) İvazsız intikaller ( kanunda belirtilen miktar )

10-) Piyango ve ikramiyelerde kanunda belirtilen miktar

11-) Plaka sınırlandırılması uygulanan illerde plaka satış gelirlerinin araç sahiplerine dağıtılması

 

Vergi Matrahı : Veraset ve intikal vergisinin matrahı kural olarak intikal eden malların vergi usul kanununa göre bulunan değerlerdir.

Veraset ve İntikal Vergisi Kanununda Öngörülmüş Değerleme Ölçüleri

1-) Ticari sermaye : Öz sermaye üzerinden

2-) İşletme hesabına göre defter tutanlar : Ticari varlığı üzerinden

3-) Gayrimenkuller : Emlak vergi değeri üzerinden

4-) Menkul mallar ve gemiler : Rayiç bedel üzerinden

5-) Hisse senetleri : Borsaya kayıtlı ise son 3 yılın işlemi değeri üzerinden, borsaya kayıtlı değil veya borsada işlem görmemiş ise itibari (Nominal değer) değer üzerinden

6-) Tahviller : Vergi Usul Kanunu’na göre

7-) Yabancı paralar : Borsa rayici üzerinden, borsa rayici yok ise Maliye Bakanlığı’nın belirlediği değer üzerinden

8-) Haklar : Tapu siciline kayıtlı değer üzerinden

Not : Tapu sicilinde gösterilmeyen haklarla, edebi, sınai, mülkiyet, imtiyaz hakları mükellef tarafından değerlendirilmez ve ilk tarhta dikkate alınmaz.

Değerleme günü mirasta mirasın açıldığı gün, diğer yollarla gerçekleşen intikallerde hukuken iktisap edildiği gün değerleme günüdür.

Matrahtan Yapılacak İndirimler

1-) Veraset yoluyla gerçekleşen intikallerde miras bırakanın kuşku götürmeyen belgelere dayanan borçları ile vergi borçları.

2-) Diğer yollarla gerçekleşen edinimlerde intikal eden malın kendi varlığına ilişkin borçlarla vergi borçları

3-) Belgelendirilmek koşuluyla TC uyruğunda olan kişilere ait mallardan yabancı ülkelerde bulunanlara ilişkin borçlar ve yabancı ülkelerde bu mallar dolayısıyla alınan veraset ve intikal vergileri.

4-) Miras bırakanın cenaze giderleri

 

Not : Ölen kimsenin  sağlığında icra dairesine, mahkemeye intikal etmiş alacakları veya borçları mutlaka beyannamede gösterilmesi gerekir.  Bu alacak ve borçların vergileri bir taraftan tahakkuk ettirilirken diğer taraftan da icra mahkemesinin veya mahkemenin vereceği kesin karar sonucunda vergi ileride tahsil edilmek üzere tecil olunur. ortaya Tecil süresi 10 Yılı aşamaz.

 

Vergi Tarifesi : Veraset ve intikal vergisi artan oranlı tarifeye sahiptir. Mirasta ilk dilim %1, son dilim %10

İvazsız intikallerde ilk dilim %10,  son dilim %30’dur. Bir şahsa ana, baba, çocuklarından ivazsız mal iktisabı halinde İlk dilim %5,  son dilim %15’tir.  Futbol karşılaşmalarında, at yarışlarında yarışma çekilişlerde veraset ve intikal vergisi oranı ( kaynakta kesinti yolu ile ) %10 ‘dur. Bunlara ilişkin vergiler her ayın 20’si akşamına kadar beyan edilir ve bu süre içerisinde ödenir.

Beyannamemin verilme ve ödeme süresi:
 Veraset yoluyla gerçekleşen intikallerde beyanname verme süreleri :
1-)
Ölüm Türkiye’de gerçekleşmiş ve mükellefler Türkiye’de ise ölüm tarihini izleyen 4 Ay içinde ,

2-) Ölüm Türkiye’de meydana gelmiş ve mükellefin yabancı bir ülkede bulunması halinde 6 Ay içinde
3-) Ölüm yabancı ülkede meydana gelmiş, mükellefleri de başka bir yabancı ülkede ise 8 Ay içinde

4-)  Gaiplik halinde, kararın ölüm siciline kaydolduğu tarihi izleyen 1 Ay içinde
5-) Diğer şekilde gerçekleşen intikallerde malların hukuken edinildiği tarihi izleyen 1 Ay içinde
 

Ödeme süreleri : Veraset ve intikal vergisi tahakkukundan itibaren 3 yılda ve her yıl mayıs ve kasım aylarında olmak üzere (5. Ay ve 11. Ay) 6 eşit taksitte ödenir.
 

Ünite - 14

Motorlu Taşıtlar Vergisi : Mülkiyete bağlı olarak alınan ve süreklilik arz eden dolaysız objektif özel bir servet vergisi olarak kabul edilmiştir.

Verginin Konusu : Kanunda belirtilen motorlu kara, hava, deniz taşıtlarıdır. Silindir hacmi 100 cmaltında kalan motosikletler, motor gücü 10 beygirin altında kalan deniz taşıtları motorlu taşıtlar vergisinin konusuna girmez.

Motorlu taşıtlar vergisi doğuran olay, araçların sicillere kayıt ve tescilidir.

 

MTV istisnalar

1-) Kamu kurumların taşıtları

2-) Diplomatlara ait araçlar (fahri konsoloslar hariç)

3-) Malul ve engellilerin araçları (Sakatlık derecesi %90’ın üstünde olanlar )

4-) Türk kuşu ve THK’ya ait uçak ve helikopterler

5-) Tasarruf mevduatı sigorta fonuna intikal eden bankaların araçları

 

Vergi Tarifeleri

1. Tarife : (Otomobil, kaptıkaçtı arazi taşıtları ve motosikletler) yaş, motor, silindir hacmine göre vergilendirilir.

2. Tarife : (Minibüs, panel van, motorlu karavanlar, motosikletler) minibüsler yaşlarına göre, Panel van ve karavanlar yaş ve motor silindir hacmine göre, Otobüs ve benzeri araçlar yaş ve oturma kapasitelerine göre, Kamyonet, kamyon ve çekiciler ise yaş ve azami toplam ağırlığına göre vergilendirilir.

3. Tarife : (Yat, kotra, her türlü motorlu özel tekneler) yaş ve beygir gücüne göre vergilendirilir. Ticari amaçla kullanılan deniz taşıtları vergiye tabi değildir.

4. Tarife : (Uçak ve helikopterler) yaş ve azami kalkış ağırlığına göre vergilendirilir.

 

MTV vergilerini %50 kadar artırmaya ve %20 kadar düşürmeye bakanlar kurulu yetkilidir.

MTV yetkili vergi dairesi tarafından her yıl ocak ayının başında yıllık olarak tarh ve tahakkuk ettirilmiş sayılır.

MTV her yıl ocak ve temmuz aylarında iki eşit taksitte ödenir.

Motor ki taşıt yapısında vergilendirme açısından önemli bir değişiklik meydana geldiğinde 1 ay içinde vergi dairesine bildirilir.

 

Ünite - 15

Emlak vergisi süreklilik taşıyan ve servet üzerinden alınan objektif bir vergidir. Emlak vergisi 1986 yılında yerel yönetimlere devredilmiştir. Belediyeler tarafından tahsil edilir.  Emlak vergisi kanunu bina vergisi ve arazi vergisi olmak üzere 2 ayrı vergiyi içermektedir.

Emlak Vergisinin Konusu : Türkiye sınırları içinde bulunan bina, arsa ve arazilerdir.

 

Verginin Mükellefi

a-) Maliki : Bina üzerinde paylı mülkiyet hakkına sahip gerçek ve tüzel kişileri ifade eder.

b-) İntifa Hakkı : Sahibine hakkın konu olan malı zilyetliğinde bulundurma yönetme kullanma ve ondan yararlanma yetkilerini veren ayni bir haktır.

c-) Maliki veya intifa hakkı sahibi yok ise tasarruf eden gerçek ve tüzel kişiler verginin mükellefleridir.

Binaya paylı mülkiyet halinde malik olanlar hisseleri oranında mükelleftir ve bir malik kendi payına düşen vergiden sorumludur.

Elbirliği mülkiyet halinde ortakların payları belli olmadığından emlak vergisinden bütün malikler zincirleme olarak sorumludur.

 

 Sürekli Muafiyetler

1-) Katma bütçeli dairelere, il özel idarelerine, belediyelere,  köy tüzel kişiliğine, üniversite ve devlete ait bina, arsa ve araziler

2-) İl özel idareleri, belediyeler ve köy tüzel kişiliğine ait su, elektrik, havagazı, mezbaha, soğuk hava depo işletmeciliği, belediye sınırları içinde yolcu taşımacılığı amacıyla kurulan yerlerin bina ve arazileri

3-) Türk Silahlı Kuvvetlerini güçlendirmek amacıyla kurulmuş vakıfların bina ve arazileri

4-) Tasarruf mevduat sigorta fonuna devredilen bankaların bina, arsa ve arazileri

 

Geçici Muafiyetler

1-) Mesken olarak kullanılan bina ve apartman dairelerinin 1/4’ü izleyen yılın başından itibaren 5 Yıl süre ile vergiden muaftır.

2-) Turizm müessesi belgesi alınmış işletmelerde izleyen yılın başından itibaren 5 Yıl süre ile vergiden muaftır.

3-) Deprem, su basması, yangın gibi doğal afetlerden zarar görmüş bölgelerde gösterilen yerlere 5 Yıl içerisinde inşaat yapmak şartıyla inşaatın bitim tarihini izleyen yılın başından itibaren 10 Yıl  vergiden muaftır.

4-) Sergi, fuar, panayır binaları (süre amaca bağlı)

5-) Geri kalmış bölgelerde inşa edilen sınai tesisler izleyen yılın başından itibaren 5 Yıl süre ile vergiden muaftır.

6-) Organize sanayi bölgeleri ve küçük sanayi sitelerindeki binalar inşaatın bitimi tarihini izleyen yılın başından itibaren 5 Yıl süre ile vergiden muaftır.

7-) Arazinin insan emeği ile ormanlaştırılması halinde 50 Yıl

8-) Üzerinde tarım yapılmayan yerlerin tarıma elverişli hale getirilmesi halinde 10 Yıl

9-) Arazinin bahçelik, sebzelik, meyvelik hale getirilmesi halinde en az 2 , en fazla 15 Yıl

10-) Sanayi bakanlığınca organize sanayi bölgelerinde sanayici adına tahsis olunan arazinin tapuya tescil tarihine kadar

 

Verginin Matrahı : Binanın vergi değeridir vergi değeri yasaya göre şöyle hesaplanır.

FORMÜL è Vergi Değeri = Binanın yüzölçümü X Binanın m2 maliyeti + Asansör, Kalorifer, Klima tertibatı – Yıpranma payı + Arsa payı

Not : Vergi dairesi, mükellefiyetinin başlangıç yılını izleyen yıldan itibaren her yıl yeniden değerleme oranının yarısı oranında arttırılır.

 

Verginin Oranı

 

 

 


1-) Bina ve Arazilerde

2-) İşyerlerinde

3-) Arsalarda

Normal Bölgelerde Büyükşehir Belediyesi Olmayan Bölgelerde

 

%0,1

%0,2

%0,3

Büyükşehir Belediyesi Olan Bölgelerde

 

%0,2

%0,4

%0,6

Bakanlar kurulu emlak vergi oranlarını 3 katına kadar arttırmaya, yarısına kadar indirmeye yetkilidir.

Oturulması yasaklanan, tasarrufu kısıtlanan bina, arsa ve arazilerde hesaplanan verginin 1/10’u ödenir

Bina vergisi oranı konutlar için binde 1 diğer binalar için biden 2’dir.

 Mükellefiyetin Başlaması ve Bitmesi

1-) Vergi değerini değiştiren sebeplerin doğması halinde bu değişiklerin gerçekleştiği tarih

2-) Emlağın değerinde %25’i aşan oranlarda artma veya eksilmesi olması halinde takdir işleminin yapıldığı tarih

3-) Dört yılda bir yapılan takdir işlemlerinde takdir işleminin yapıldığı tarihte izleyen bütçe yılından itibaren mükellefiyet başlar.

Yanan, yıkılan, kullanılamaz hale gelen binalarda olayın meydana geldiği tarihi izleyen taksitten itibaren mükellefiyet sona erer.

 

Bina Vergisinin Tarih ve Tahakkuku

Bina vergisi normal olarak ilgili belediye tarafından 4 yılda bir defa olmak üzere takdir işlemlerinin yapıldığı yılı izleyen bütçe yılının ocak ve şubat aylarında yıllık olarak tarh olunur ve vergiler iki eşit taksitte ödenir.

1.Taksit : Mart – Nisan – Mayıs aylarında      2.Taksit : Kasım ayında ödenir.

 



3 yorum

  • Yorumunuz en az 30 karakter olmalıdır. (0)
    Tüm Yorumlar
    • kübra

      vergilendirme ile ilgili örnek soru ve çözümleri olursa daha dayeterli olacağını sanıryorum ..

      Yanıtla

    • haKAN ÖZ

      YETERLİ DEGİL KESİNLİKLEKızgın

      Yanıtla

    • Tamer

      Bu güzel özeti hazırlayan ve emeği geçen herkese teşekkürler.

      Yanıtla

İlginizi çekebilir...
Sitede Ara

  • Merhaba Ben Arda Özeren Yahya Çavuş Ortaokulu Gidiyorum 10 Sınıfım Bende Yarışma Katılmak İstiyorum Sel...
  • Açıköğretim Aöf Dönem Ücretleri 2024 - 2025 Güncel Öğretim Giderleri Tablosu
    Okumuyorum ve kayıt yenilemiyorum. Nokta....
  • Islets Oyunu Türkçe Yama (Epic ve Steam)
    Rar şifresi nedir? şifreyi belirymemişsiniz...
  • ECA Kombi Aşırı Isınma Arızası Arıza Kodu 6 Nedir Nasıl Çözülür - Pompa Çalışmıyor Olabilir Mi?
    bu hata kodu çıkıyordu kombimizde tarif ettiğiniz şekilde pompayı harekete geçirdik ve sorun çözüldü si...
  • Çiklet (Prenses) Balıklarındaki Ürkeklik ve Korkaklık
    Ben çok uzun süre sp, bp ile frenatus besledim hiç bir sorun yaşamadım. Çok uyumlulardı. Renk katıyor a...
  • Genel İşletme 1. Dönem Vize Soruları
    soru 3 yanlıs bence"...
  • CS 1.5 ve CS 1.6 İçin Sağlam Bir CFG (cengaver.cfg)
    bozuk bu cfg kullanmayın derim ...