ÜNİTE 8 – 9

Safha Maliyet Sistemi : Genellikle aynı tür mamullerin seri üretimi nedeniyle oluşturulan maliyet sistemidir.Bu sistemde üretim maliyetleri mamullere tek tek yüklenmeyip grup olarak hesaplanır.(Un, şeker, çimento, cam v.b. üreten işletmeler safha maliyet sistemini kullanır.

Safha Maliyet Sistemi İle Sipariş Maliyet Sistemi Arasındaki Farklar
1-Üretilen mamuller açısından farklılık : Siparişte çok çeşitli mamul, safhada tek tip mamul üretilir.
2-Maliyetlerin izlenmesi açısından farklılık : Siparişte her bir mamul grubunun maliyeti ayrı ayrı izlenir, safhada ise her bir safhanın maliyeti ayrı ayrı hesaplanır.
3-Kullanılan temel belgeler açısından farklılık : Sipariş maliyet sisteminde sipariş maliyet kartı kullanılır. Safhada ise safhalara ait üretim maliyet tabloları mevcuttur.
4-Birim maliyetler açısından farklılık : Sipariş maliyet sisteminde sipariş maliyet kartında birim mamul maliyeti gösterilir, safhada ise üretim maliyetleri tablosunda gösterilir.

** Üretim Maliyet Raporu (Tablosu) : Bir üretim merkezinde belirli bir dönem içinde gerçekleşen tüm faaliyetleri özetleyen bir rapordur. Bu rapor; üretimin miktar hareketleri, birim maliyet hesaplamaları, sağlama bölümlerinden oluşur.

NOT:  Safha maliyet sisteminde genel üretim giderlerinin tahmini yükleme oranı kullanılmaksızın fiili değerler üzerinden kayıtlanması söz konusudur.

Fiili maliyetler üzerinden genel üretim maliyetinin kaydı

----------------------- / -----------------------
Genel Üretim Maliyeti
                                Birikmiş Amortisman
----------------------- / -----------------------

 

1.Safhaya ait maliyetlerin üretime yüklenmesi

----------------------- / -----------------------
Yarı Mamul
1.Safha
                                D.İ.M.M Yansıtma
                                Direkt işçilik Yansıtma
                                Genel Üretim Maliyeti
----------------------- / -----------------------

 

Maliyetlerin 1.Safhadan 2.Safhaya devri

----------------------- / -----------------------
Yarı Mamul
2.Safha
                                Yarı Mamul
                                1.Safha
----------------------- / -----------------------

 

2.Safhalı üretim sürecinde mamullerin tamamlanması

----------------------- / -----------------------
Mamul
                                Yarı Mamul
                                2.Safha
----------------------- / -----------------------

SAFHA MALİYET SİSTEMİNDE İZLENECEK ADIMLAR

1-) Fiziki Akımların Belirlenmesi

FORMÜL =>

D.B.Yarı Mamul+Üretime Başlanan	=	Üretimi Tamamlanan + D.S. Yarı Mamul
Üretime Giren	=	Üretimden Çıkan

 

2-) Eşdeğer Birim Sayısının Hesaplanması : Yarı Mamullerin tamamlanmış mamul cinsinden ifadesidir.

FORMÜL => Yarı Mamul X Tamamlanma Derecesi

a-) FİFO

Tamamlanan + D.S.Yarı Mamul ( D.S.Yarı Mamul X Tamamlanma Derecesi )

Tamamlanan - D.B.Yarı Mamul ( D.B. Yarı Mamul X Tamamlanma Derecesi )

 

b-) Ortalama Maliyet Sistemi

Tamamlanan + D.S. Yarı Mamul  ( D.S.Yarı Mamul X Tamamlanma Derecesi )
        Eşdeğer Birim Sayısı

3-) Eşdeğer Birim Maliyetinin Hesaplanması

a-) Ortalama Maliyet Yöntemi

   Dönemin Üretim Maliyeti + D.B. Yarı Mamul   
                      Eşdeğer Birim Sayısı
 

b-) FİFO Yöntemi               

Dönemin Üretim Maliyeti
     Eşdeğer Birim Sayısı

4-) Mamul ve Yarı mamul Maliyetlerinin Hesaplanması      

5-) Sağlamanın Yapılması 

ÜNİTE – 10

Üretim Kayıplarının Sınıflandırılması
1-) Oluşum Zamanlarına Göre Üretim Kayıpları
a-) Üretimin başında veya sırasında
b-) Üretimin sonunda
2-) Niteliklerine Göre Üretim Kayıpları
a-) Normal üretim kayıpları
b-) Anormal üretim kayıpları

Üretim Kayıpları Türleri
1-) Kusurlu Mamul
2-) Bozuk Mamul
3-) Artık
4-) Fire

1-) Kusurlu Mamul :  Üretim işletmelerinde istenilen kalite ve standartlara uygun olmayarak çıkan mamullerdir. Kusurlu mamuller ek maliyete tabi tutulurlar. Katlanılan bu maliyet sadece kusurlu mamullere yüklenileceği gibi dönemdeki tüm mamullere yüklenilebilir.

2-) Bozuk Mamul : Üretimin tamamlanmasından sonra ortaya çıkan bozuk mamuller beklenilen kalite ve fiziksel ölçüleri sağlamayan mamullerdir. Bozuk mamulün düzeltilmesi yapılacak maliyet fazla olacağından düzeltilmez. Bozuk mamul ya atılır ya da hurda değeri ile satılır. Normal oranda ortaya çıkan bozuk mamullerin maliyeti sağlam mamullere yüklenir. Anormal oranda olan bozuk mamullerin maliyeti ise doğrudan sonuç hesaplarına atılır. ( Diğer Olağandışı Gider ve Zarar Hesabı )

3-) Artık : Üretimin herhangi bir aşamasında ortaya çıkabilirler. Üretime giren ilk madde ve malzemelerin döküntü, kırpıntı ve kalıntılarından oluşan parçalardır. Artıklar üretimde yeniden kullanılabileceği gibi doğrudan satılabilir. Artığın en önemli özelliği ekonomik bir değere sahip olmasıdır. Artığın satışından elde edilen gelir ya direkt ilk madde ve malzeme giderinden düşülür ya da ilgili mamulün maliyetinden düşülür.

 

4-) Fire : Üretim sürecine giren ilk madde ve malzemenin çekme, buharlaşma, eksilme gibi nedenlerle ağırlık ve hacimlerinde meydana gelen kayıplardır. Gaz, toz, duman ve satış değeri olmayan artıklar firedir. Fire üretimde yeniden kullanılamaz ve satılamaz. 2 Tür fire vardır. Bunlar;

a-) Normal Fire : Verimli çalışma şartları altında dahi kaçınılmayan fireler kabul edilebilir ve mamul maliyetine eklenir.

b-) Anormal Fire : Diğer Olağandışı Gider ve Zarar olarak kaydedilir ve Kanunen Kabul Edilmeyen giderdir.

 

Üretim Kayıplarına Yol Açan Etkenler

1-) Malzeme ile ilgili etkenler

2-) İnsan unsuru ile ilgili etkenler

3-) Üretim, ölçme yöntemleri, makine-teçhizat, enerji ile ilgili etkenler

4-) Yönetim ile ilgili etkenler

NOT : Üretim kayıpları miktar azaltıcı ve maliyet arttırıcı unsurlardır.

Safha Maliyet Sisteminde Fire : 1.Safha dikkate alınmaz. Fire 2.safha ve diğer safhalarda dikkate alınır.

FORMÜL =>

ÜNİTE – 11

Maliyet-Hacim-Kar Analizi (M-H-K ) : İşletmenin belli bir  faaliyet hacminde gelirler,  maliyetler ve karlar arasındaki ilişkileri sistemli olarak araştırma sürecidir.
M-H-K analizi yöneticilere
1-) Hangi ürünlerin üretileceği
2-) Hangi ürünlerin satılacağı
3-) Hangi fiyatlandırma politikasının izleneceği
4-) Hangi pazarlama tekniklerinin kullanılacağı gibi konularda yardımcı olur.

 NOT : M-H-K analizi Gelir Tablosu modelinde dayanır. ( Gelir – Gider = Kar/Zarar/O (Başa baş Noktasıdır.)

M-H-K analizi, Planlama için en iyi araçtır. Planlama sürecine finansal bakış açısıdır.

Maliyet-Hacim-Kar Analizinde Kullanılan Temel Kavramlar
 Katkı Payı : Satılan her bir ürünün, o birime ait değişken maliyeti karşılandıktan sonra geriye bıraktığı satış gelirini gösterir.
FORMÜL => Katkı Payı = Satışlar – Değişken Maliyetler

NOT : Katkı payı, sabit maliyetleri karşılamak için kullanılmaktadır. Eğer katkı payı sabit maliyetleri karşılamıyorsa işletme zarar eder.

Katkı Oranı : Satış gelirlerinin hangi oranda maliyetleri karşılayabildiği ve kar amacına ne ölçüde katkısı olduğunun belirlenmesi amacıyla kullanılır.

FORMÜL =>

Katkı Oranı = Katkı Payı ( Birim Satış Fiyatı – Birim Değişken Maliyet )

                                                               Birim Satış Fiyatı

Başa baş Noktası : İşletmenin toplam gelirlerine eşit olduğu yani karın sıfır olduğu satış miktarı ya da tutarıdır. Yani başa baş noktasında GELİRLER = MALİYETLER (GİDERLER)

Başa baş noktası 3 yöntemle belirlenir.

1-) Matematiksel Eşitlik Yöntemi ile Belirlenmesi

 FORMÜL =>

Kar/Zarar = Satış Gelirleri – Değişken Maliyetler – Sabit Maliyetler

Kar = (Birim Satış Fiyatı X Satış Miktarı) – (Birim Değişken Maliyet X Satış Miktarı) – Sabit Maliyet

*** Başa baş Noktasının Katkı Payı Yöntemi ile Belirlenmesi

FORMÜL =>   

Başa Baş Miktarı =              Toplam Sabit Maliyetler              
                    Birim Katkı Payı ( Birim Satış Fiyatı – Birim Değişken Maliyet )

        

Başa Baş Tutarı =                  Toplam Sabit Maliyetler           
                            Katkı Oranı ( Katkı Payı /  Birim Satış Fiyatı )

Hedef Net Kar

FORMÜL =>   

Hedeflenen Kar = Hedeflenen Satış Geliri – Değişken Maliyet – Sabit Maliyet ==> (Birim Satış Fiyatı X Satış Miktarı)-(Birim Değişkem Maliyet X Satış Miktarı) – Sabit Maliyet

 

*** Katkı Payı Yöntemindeki Formülü ise;

Hedef Satış Miktarı =           Sabit Maliyet + Hedeflenen Net Kar     
                                Birim Katkı Payı ( Satış Fiyatı – Değişken Maliyet)

Duyarlılık Analizi : M-H-K analizinde eğer beklenen durum gerçekleşmezse, analiz sonuçlarının ne yönde değişeceğinin araştırılmasına denir.

NOT  : İşletme başa baş noktasının düşük olmasını ister.

            Her türlü maliyetin artması başa baş noktasını arttırır.

            Katkı payı ve katkı oranı artarsa başa baş noktası azalır.

            Mamulün satış fiyatı artarsa başa baş noktası azalır.

Tartılı Ortalama Katkı Oranı : Birden fazla ürünün üretilmesi durumunda başa baş noktası satış tutarını bulmak için bu yöntem kullanılır.                                                              

FORMÜL => 

Başa baş Satış Tutarı =      Toplam Sabit Maliyet         
                                        Tartılı Ortalama Katkı Oranı

M-H-K ANALİZİNİN VARSAYIMLARI

1-) Tüm maliyetler ya tam değişken ya da tam sabittir.

2-) Gelir ve Maliyet belli bir faaliyet hacmine bağlı olarak ortaya çıkarlar.

3-) Üretilen mamullerin hepsinin satılacağı

4-) Satılacak tüm birimlerin aynı satış fiyatıyla satılacağı

5-) Her ürünün birim değişken maliyetinin aynı olduğu

6-) Kapasitenin işçilerin ve makinelerin çalışma durumunun aynı kalacağı

7-) Enflasyonun olmayacağı varsayılmıştır.

 

ÜNİTE – 12

Bütçe : Planların rakamsal ifadesine bütçe denir.Bütçeler finansal raporların aksine tahmini değerler üzerinden hazırlanır. Bütçeleme :Bir işletmede bütçelerin yürütülmesi için yapılan çalışmalardır.
Bütçenin Amaçları
1-) Yıllık faaliyetlerin planlanması
2-) Farklı bölümlerdeki eşgüdüm
3-) İşletme amaçlarına ulaşmada güdülemek
4-) Yöneticinin başarısını değerlendirmek
5-) Diğer bölüm yöneticilerine planları aktarmak
Bütçelerin Hazırlanması 2’ye Ayrılır;

1-) Kabul Ettirilen Bütçe : Yukarıdan aşağıya bütçeleme olarak da ifade edilir. Üst yönetim bütçeyi hazırlar ve alt kademelerdekilere kabul ettirir.        

2-) Katılımlı Bütçe : Aşağıdan yukarıya bütçeleme olarak da ifade edilir. Alt düzeydeki yöneticiler bazen de çalışanlar dahi bütçeleme sürecine katılır.

 

Bütçeleme Sürecinin Bileşenleri 1-) Satış Bütçesi                                                         2-) Üretim Bütçesi 3-) Direkt İlk Madde ve Malzeme Bütçesi            4-) Direkt İşçilik Bütçesi 5-) Genel Üretim Giderleri Bütçesi 6-) Üretilecek Ürünlerin Maliyeti Bütçesi 7-) Satılacak Ürünlerin Üretim Maliyeti Bütçesi 8-) Pazarlama, Satış, Dağıtım ve Genel Yönetim Giderleri Bütçesi 9-) Nakit Bütçesi 10-) Proforma Gelir Tablosu 11-) Proforma Bilanço

Bütçe Dönemleri : Bütçeler için genellikle bir yıl dikkate alınır. Ancak 3 aylık 6 aylık ve birkaç yıllık bütçelerde hazırlanabilir. İşletme aylık, 3 aylık bütçe hazırlayıp bunu yıllık olarak kontrol ediyorsa buna sürekli bütçeleme denir.
Bütçeleme Süreci
1-) İlkelerin belirlenmesi
2-) İlk teklif
3-) Birleşme ve gözden geçirme
4-) Görüşmeler ve düzeltmeler
5-) Ayrıntılı plan teklifi
6-) Onay

1-) Satış Bütçesi : Genel bütçenin hazırlanmasındaki başlangıç noktasıdır. İlk önce satış bütçesi hazırlanır ne kadar satacağımızı bilelim ki ona göre üretim yapalım.

FORMÜL => Planlanan Satış Miktarı X Birim Satış Fiyatı = Satış Geliri

 

 2-) Üretim Bütçesi : Gelecek dönemde üretilecek ürün miktarını belirlemek ve üretimi organize etmek için hazırlanan bütçedir.

FORMÜL => Satış Miktarı + Dönem Sonu Stok Miktarı – Dönem Başı Stok Miktarı = Üretim Miktarı

 

 3-) Direkt İlk Madde Malzeme Bütçesi : Miktar ve satın alma bütçesi olarak iki kısma ayrılır. Miktar bütçesi üretim bütçesi yardımıyla hazırlanır.
 

4-) Direkt İşçilik Bütçesi : Üretim miktarı için belirlenen toplam işçilik süresi ile saat başına ücretin çarpımına eşittir.
 

5-) Genel Üretim Giderleri Bütçesi : Üretimle ilgili tüm en direkt unsurların yer aldığı bütçedir. Bu bütçe hesaplanırken değişken ve sabit genel üretim maliyetleri ayrı ayrı hesaplanır.
FORMÜL => Y = a+b.(x)

 

6-) Üretilecek Ürünlerin Üretim Maliyeti Bütçesi : Satılan Malın Maliyeti tablosu ile aynı tek farkı vardır. Proforma ( Tahmini ) olarak hazırlanır.

FORMÜL =>

DİMM + DİR İŞÇ. MLY + GÜM = TOPLAM ÜRETİM MALİYETİ

TOPLAM ÜRETİM MALİYETİ + DÖNEM BAŞI YARI MAMUL = DÖNEM ÜRETİM MALİYETİ

DÖNEM ÜRETİM MALİYETİ – DÖNEM SONU YARI MAMUL = ÜRETİLEN ÜRÜN MALİYETİ

ÜRETİLEN ÜRÜN MALİYETİ + DÖNEM BAŞI MAMUL = SATILABİLİR ÜRÜN MALİYETİ

SATILABİLİR ÜRÜN MALİYETİ – DÖNEM SONU MAMUL = SATILAN ÜRÜN MALİYETİ

 

7-) Satılacak Ürünlerin Maliyeti Bütçesi : Satılacak ürünlerin üretim maliyetleri hesaplanırken işletmenin dönem başı ve dönem sonu ürünlerinin maliyetinin dikkate alınması gerekir.
 

8-) Pazarlama Satış Dağıtım ve Genel Yönetim Giderleri Bütçesi : Bütçe dönemi içinde üretim maliyetleri dışında oluşan maliyetlerin belirlendiği bütçedir.

9-) Nakit Bütçesi : İşletmeler dönemler itibariyle nakit giriş ve çıkışları ile ortaya çıkan nakit açığı veya fazlasının belirlendiği bütçedir. Nakit bütçesi dört temel bölümden oluşur;
a-) Nakit girişleri bölümü
b-) Nakit çıkışları bölümü
c-) Nakit fazlası veya açığı bölümü
d-) Finansman bölümü
 

NAKİT GİRİŞİ > NAKİT ÇIKIŞI = NAKİT FAZLASI NAKİT ÇIKIŞI < NAKİT GİRİŞİ = NAKİT AÇIĞI   Finans bölümü, işletmenin kredili mal alımı ve diğer üretimlerin finansmanıyla ilgilenir.

 

DÖNEM BAŞI NAKİT DENGESİ

+NAKİT GİRİŞİ

-NAKİT ÇIKIŞI

                                                     

NAKİT AÇIĞI / FAZLASI

10-) Proforma (Bütçelenmiş) Gelir Tablosu : İşletmenin gelecek döneme ait bütçelenmiş faaliyet sonuçlarını brüt satışlardan başlayarak kar yada zarara kadar gösteren bütçedir. Bu bütçe yardımı ile gelecek dönemde faaliyetlerin ne kadar karı olacağı önceden tahmini olarak ortaya konur.
 FORMÜL =>  Satışlar – Satılan Malın Maliyeti =Brüt Satış Karı
                         Brüt Satış Karı – Faaliyet Giderler = Faaliyet Karı
                         Vergi Öncesi Kar – Kurumlar Vergisi = Net Kar

11-) Proforma (Bütçelenmiş) Bilanço : Bütçe dönemi içersinde yerine getirilmesi gereken tüm faaliyetler gerçekleştirilmiş ise işletmenin gelecek bütçe dönemi sonunda hangi finansal durumla karşılaşacağını gösteren tahmini rapora denir.
 

 

ÜNİTE – 13

Standart Maliyet : Üretim gerçekleştirilmeden önce belirlenen ve olması gereken maliyetlerdir. Standart maliyetlerin en çok kullanıldığı sektör, üretim sektörüdür. Çünkü üretim işletmelerinde, her bir üretim hattındaki maliyetlerle ilgili standartlar belirlenir.
 

Fiili maliyetler ile standart maliyetler arasında oluşan farka maliyet sapması (farkı) denir.

Fiili Maliyet < Standart Maliyet ( Olumlu Sapma )

Fiili Maliyet > Standart Maliyet ( Olumsuz Sapma)

NOT : Sonuç eksi çıkarsa olumludur. Sonuç artı çıkarsa olumsuzdur. ( TERS ORANTILI )

 

Standart Maliyetlerin Belirlenmesi

1-) Direkt ilk madde ve malzeme standardının belirlenmesi : Fiyat standardının belirlenmesinde satın alma bölümü yardımcı olurken, miktar standardının belirlenmesinde ise endüstri mühendisleri ve üretim bölümü yardımcı olur.

2-) Direkt işçilik standardının belirlenmesi : Üretim bölümü ve endüstri mühendisleri işçilerin süre standardı ile ilgilenirken, işçilerin alacakları ücret standardını ise muhasebe bölümü belirler. Belirlenmesi en zor olan standart direkt işçilik standardıdır.

3-) Değişken genel üretim maliyeti standartlarının belirlenmesi : Makineleri çalıştırmak için gerekli enerjinin maliyeti, endirekt işçilik maliyeti ve endirekt malzeme maliyeti gibi unsurları kapsar. Üretim bölümü ve muhasebecilerin çalışmalarıyla değişken üretim maliyetleri standartlar belirlenir.

4-) Sabit genel üretim maliyeti standartlarının belirlenmesi : Üretim bölümü ve muhasebeciler tarafından belirlenmeye çalışılır.

5-) Gözden geçirme

6-) Onay

 

Standartların Sınıflandırılması

a-) İdeal Standartlar : Sadece en iyi koşullar altında (makinelerin hiç bozulmadığı, işin kesintiye uğramadığı, işçilerin %100 verimli olduğu) ulaşılabilen standartlara denir.

b-) Uygulanabilir Standartlar : Normal çalışma koşulları altında, ortalama yeterlilikte ve verimlilikte bir çalışanın çabasıyla ulaşılabilen standartlara denir. Bu standartlar nakit akışlarının tahmininde ve stokların planlanmasında kullanılır.

 

SAPMALAR

Direkt ilk Madde ve Malzeme Sapmaları

1-) Miktar Sapması : FORMÜL =>

 (Fiili Miktar – Standart Miktar) X Standart Fiyat

NOT : Makine hatalarından, malzemenin kalitesizliğinden, çalışanın eğitimli olmamasından ve denetimdeki eksiklikten kaynaklanabilir.

2-) Fiyat Sapması : FORMÜL =>

 (Fiili Fiyat – Standart Fiyat) X Fiili Miktar

 

Direkt İşçilik Sapmaları

1-) Ücret Sapması : FORMÜL =>

 (Fiili Ücret – Standart Ücret) X Fiili Süre

2-) Süre Sapması : FORMÜL =>

(Fiili Süre – Standart Süre) X Standart Ücret

NOT : İşçilerin iyi eğitilmemiş olmalarından, kalitesiz malzemeden, hatalı ekipmandan ve ustabaşının yetersiz denetiminden kaynaklanır.

 

Değişken Genel Üretim Maliyeti Sapmaları

1-) Bütçe Sapması : FORMÜL =>

 (Fiili Yükleme Oranı – Standart Yükleme Oranı) X Fiili Süre

2-) Verim ( Süre ) Sapması : FORMÜL =>

 (Fiili Süre – Standart Süre) X Standart Yükleme Oranı

 

Sabit Genel Üretim Maliyeti Sapmaları

1-) Bütçe Sapması : FORMÜL =>

 Fiili Sabit Genel Üretim Maliyeti – Bütçelenmiş Sabit Genel Üretim Maliyeti

2-) Kapasite Sapması :

FORMÜL =>

 Tahmini Sabit Güm  X ( Tahmini Sabit Güm Yükleme – Fiili Üretim İçin Kullanılması Gereken   )

                       Yükleme Oranı                Oranı Toplam Miktarı                Standart Yükleme Oranı Toplam Miktarı

NOT : Genel üretim maliyetlerini kontrol ederken, bir maliyet muhasebesi tekniği olarak esnek bütçeler kullanılır. Esnek Bütçe, İşletmenin farklı faaliyet hacimleri için düzenlenen bütçedir. Statik Bütçe, İşletmenin tek bir faaliyet hacmi için düzenlenen bütçedir.

NOT : Direkt ilk madde ve malzeme standartları her bir ürün için hazırlanan ürün  ağacında (reçetesinde) gösterilir. Ürün Ağacı, Bir ürünü oluşturan tüm parçaların listesine denir.

NOT : Üretimde kullanılan miktar Fiili Miktardır. Satın Alış Fiyatı ise Fiili Fiyattır.

 

FORMÜL =>

Fiili Yükleme Oranı = Fiili Değişken Genel Üretim Maliyeti
                            Fiili Süre

 

ÜNİTE – 14

Karar alma, çeşitli eylem yolları arasından, birinin seçilmesi sırasında, eldeki kaynakların olanaklar çerçevesinde az harcanmasıyla en fazla değerin  elde edileceği seçeneğin belirlenmesidir. Karar almada işletme yönetimine bilgi sağlayan en önemli unsur, muhasebe bilgi sistemidir.

Rutin kararlar, günlük olağan kararlardır. Rutin olmayan kararlar ise, İşletme karlılığını etkileyecek olan özel kararlarıdır.

Fiyatlama : İşletmenin ürettiği mamul ya da hizmetlerin satış değerinin belirlenmesidir.

Fiyatlamanın Amaçları

1-) Hedef Kar ( Yatırımın karlılık oranı )         

2-) Pazar Payı ( Pazarın derinliğine girme)

3-) Pazarın Kaymağını Alma                             

4-) Cari karın en çoklanması            

5-) Satış gelirinin en çoklanması

 

Fiyatlama Kararını Etkileyen Çıkar Grupları

1-) Tüketiciler     

2-) Aracı Kuruluşlar           

 3-) Rakipler          

4-) Üretim Faktörleri Sahipleri

5-) Devlet             

6-) İşletmenin diğer bölüm yöneticileri

Fiyatlama Sürecinde Göz Önünde Tutulması Gereken Faktörler

1-) Mamul, hizmet ya da malın, üretim ve satın alma Maliyeti

2-) Mamul, hizmet ya da mala olan Talep

3-) Rekabet durumu

4-) Hedeflenen Pazar Payı

5-) Pazarın Kaymağını Alma ya da Pazarın Derinliğine Girme stratejisi

6-) Pazarlama karmasının Diğer Unsurları ( Tutundurma )

 

Fiyatlamada Temel Teşkil Eden Maliyetleri Etkileyen Faktörler

a-) Enflasyon        

b-) Mamulün özelliklerinde meydana gelen değişiklikler

c-) Üretim hacmindeki değişiklikler

d-) Teknolojik gelişmeler ve verimliliktir.

 

Damping Fiyatlama : Direkt ilk madde ve malzeme ile direkt işçilik maliyetine kadar inilebileceği gibi daha düşük fiyatlarda belirlenebilir. Bu oldukça tehlikeli ve riskli bir fiyatlama politikasıdır.

Fiyatlama Yöntemleri

1-) Tam Maliyete Göre Fiyatlama : Toplam Maliyet + ( Toplam Maliyet X Kar Marjı )

2-) Değişken Maliyete Göre Fiyatlama : 3 Değişken Gider + ( 3 Değişken Gider X Katkı Payı )

(3 Değişken Gider : Direkt Malzeme, Direkt İşçilik, Değişken Genel Üretim Maliyeti )

3-) Zaman ve Malzemeye Göre Fiyatlama : Önce işçilik için fiyat belirlenir. Sonra malzeme için fiyat belirlenir. İkisi de toplanır.

4-) Hedef Maliyete Göre Fiyatlama : Önce fiyat belirlenir, sonra maliyet oluşturulur. Satış Fiyatı – Kar = Maliyet

5-) Hedeflenen Kar/Varlıklar Oranına Göre Fiyatlama

6-) Faaliyet Temelli Maliyetlemeye Göre Fiyatlama

ÜNİTE – 15

Örgüt :  Çeşitli amaçlara ulaşmak için birlikte çalışmayı kabul etmiş kişiler topluluğuna denir.
 

                                                                      

 

 

 

 

 

 

 

 

Düzey (kademe) Birimleri : İşletmenin amacına doğrudan yönelik üretim, pazarlama, satış, dağıtım, satın alma yapan birimlere denir.

Kurmay Birimleri :  Düzey birimlerine ve yüksek düzey yöneticilerine çeşitli uzmanlık hizmeti sağlayanlara denir.

Sorumlu bir yöneticinin başkanlığındaki her birine sorumluluk merkezi denir.
Kontrol Süreci : Yönetim işlevlerinden olan planlama kontrol işlevlerinin tamamına denir.

Yönetsel Kontrol : İşletmede çalışan personeli, işletme amaçlarına ulaşması için yapılması gereken işleri yapmaya özendirme ve motive etme sürecidir.

Yönetsel Kontrol Sürecinin Unsurları : Hatalı, yanlış ve zararlı faaliyetlerin belirlenmesi, düzeltici faaliyetlerin yerine getirilmesi ve hataların önlenmesidir.
Yönetsel Kontrol Sürecinin Temel Verileri :  Hedefler, Amaçlar, Stratejiler,  Politikalar ve Programlardır.
Yönetsel Kontrolün Temel Özellikleri

1-) Programlara ve sorumluluk merkezlerine yöneliktir.

2-) Kullandığı bilgiler finansal bilgilerdir.

3-) Örgütsel faaliyetlerin tamamını içerir.

4-) Bütçeleme, uygulama, kaydetme, raporlama ve analiz yapabilmek için yönetim muhasebesine gereksinim duyar.

Merkezkaç ( Yerel ) Yönetim :  Çeşitli yönetim kademelerine ayrılmış bir işletmede, üst yönetim düzeylerinden alt yönetim düzeylerine doğru tüm yönetim birimlerine karar yetkisinin verildiği bir yönetim sistemidir.

 

 

 

 

 

 

 

Yetki : Amaca ulaşmak için uygun görülen faaliyetlerin yapılması yada yapılmamasıdır.
Sorumluluk : Üst görevin yüklediği bir astın görevi yerine getirmek amacıyla gerekli olan faaliyeti yapmadır.
Sorumluluk Merkezi : Tüm yönetim düzeylerindeki bireylerin motive edilebileceği ve performansının değerlenebileceği örgüt birimidir.

Sorumluluk Merkezlerinin Sınıflandırılması

1-) Maliyet Merkezi : Maliyetlerin kontrol edilebildiği ve hesaplanabildiği örgütün alt birimidir.

2-) Gelir Merkezi : Gelirlerin ölçülebildiği bir alt birimdir.  Satış Mağazaları)

3-) Kar Merkezi : Gelir ve Maliyetlerin kontrol edildiği ve ölçülebildiği birimdir. (Otel zincirinde yer alan bir otel)

4-) Yatırım Merkezi : Kar ve yatırılan sermaye maliyetinin hesaplanabildiği ve kontrol edildiği geniş bir birimdir. (Holding içinde yer alan bir şirket)

NOT : Kullanılan kaynakların etkinliğini ölçen ve değerleyen en önemli birim yatırım merkezidir.

Sorumluluk Muhasebesi : Planlanmış ve gerçeklemiş muhasebe verilerinin sorumluluk merkezlerine göre toplanması ve raporlanması işlemidir.

Amacı : Maliyet Kontrolüne ve Performans Değerlemesine olana sağlamaktır.

Görevleri : Sorumluluk merkezleri ya da sorumluluk alanları ile ilgili görev, yetki ve sorumlulukları belirlemek, raporlar düzenlemek ve ilgililere iletmektir.

Transfer fiyatlaması : işletmenin bir bölümünün diğer bölümüne sattığı mamul yada hizmet için oluşturulan fiyattır.

Transfer fiyatı uygulaması koşulları : yetenekli yöneticilerin var olması , belirli bir piyasa Pazar fiyatının olması , yön anlaşabilme ve pazarlık olanağına sahip olması , y.b.s yeterli olması

Transfer fiyatlaması yöntemleri : Pazar piyasa temelli , maliyet temelli , pazarlık temelli , ikili transfer fiyatlamasıdır
.
Transfer fiyatlaması belirlenirken : vergi oranı i nakit transfer oranı gümrük vergi tarife , döviz , işgücü hammadde , Pazar olanakları