ilk Dönem İslam Tarihi Ders Notları

Ünite 1

Kuzey Arabistanda kurulan Devletler; Nabatiler Tedmürlüler Gassaniler Hireliler Güney Arabistanda kurulan devletler; Mainliler Sebeliler Himyeriler Mekkeye ilk yerleşen kavim Amelika kavmidirKabeye putları diktiren ve puta tapıcılığı başlatan huza kablesidir. Hz. Peygamber Kureyşin Haşimoğullar koluna mensuptur. Hz. Peygamberin süt annesi Halime Hazrec kabilesine mensupturTarihi açıdan araplar ikiye ayrılırlar bunlar; Arabı-ı Baide ve Arab-ı Bakiyedir.

Büyük oğlunun babasının ölümünden sonra üvey annesiyle evlenmesine Nikah-ı Makt denir.Hz. Muhammed Hilfulfudul Antlaşmasına iştirak ettiğinde 20 yaşındaydı.Konar göçer hayat süren araplara bedevi yerleşik hayat süren araplara hadari denir.Hz. Hatice Hz.Peygambere kervanını verdiği sırada kölesi meysereyide yanına verdi.Hz.Peygambere islamiyeti açık davet için nazil olan iki sure Şuara ve Hicr sureleridir.Hz.Peygamberin Hz. Hatice ile evliliği 25 yıl sürmüştür.Hz. Muhammed 35 yaşında iken Hacerul Esvedin yerine konulmasında hakemlik yaptı.Hz. Peygamberin geceleyin Mekkeden Mescidi aksaya götürülmesine İsra göklere çıkarılmasınada Miraç denir.

Hz. Peygamber Medineye hicretinden önce 617 yılında Evs ve Hacrec arasında meydana gelen savaşın adı Buas dır.İslamiyet öncesi dönemde Huzaalılar Mekkeden Cürhüm kabilesini sürerek idareyi ele geçirmişlerdir.Hz.Peygamber tebliğ için Erkam b. Ebu Erkamın evini merkez olarak seçmiştir.Ebna adı verilen etkin grup Sasanilerri Yemen hakimiyeti döneminde İranlıların yerli kadınlarla evlenmeleriyle ortaya çıkmıştırlar.Bedevilerin geçim kaynağı hayvancılıktır.Hicretten sonra Evs ve Hacrec kabileleri ensar haline dönüşmüştür.Kötülük yapmanın ve kan dökmenin yasak olduğu aylar; ZilkadeZilhicce Muharrem Recep tir.Bedir gazvesinde sonra ilk olarak beşte biri(humus)ayrılan ganimet Kanukaoğullarından elde edilmiştir.

Medineye hicrete hazırlayan olay Akabe Biatlarıdır.Mescid-i Nebevinin bitişiğinde bulunan ve Eğitim-Öğretim fonksiyonu üstlenen mekanın adı Suffedir.Hz. Aişeye yapılan iftira Beni Müstalik gazvesi dönüşümünden sonra meydana gelmiştir.Cuma namazı hicretin 1. yılında farz kılınmıştır.Ezan hicretin 1. veye 2. yılında meşru kılındı.Ramazan orucu hicretin 1. veya 2. yılında farz kılındı.Kurban bayramı namazı Zilhicce ayının onuncu gününde meşru kılındı.Zekat hicretin ikinci yılında Ramazan ayından sonra farz kılındı.Hz. Peygamberin Hicret yolculuğda gizlendiği mağaranın adı sevr dir.

Müslümanların ilk kıblesi Mescidi Aksadır.
İlk mihrab Emevi halifelerinden Ömer b. Abdüllazizin Medine valiliği sırasında yapılmıştır.
Tuleyha b. Huveylid Esved kabilesine mensuptur.
Savaş veya baskın sonucu ele geçirilen veya satın alınılan köle azat edilirse vela bağı kurulurdu.
Hz. Peygamber Cuma namazını ilk defa Hicret esnasında Raunada kılmıştır.
Hz.Peygamberin valisi Şehr Bazan Esved el-Ansi tarafından öldürülmüştür.
Ganimetlerle ilgili ayetler Bedir gazvesinde sonra inmiştr.
Hz.Peygamber zamanında Necran valisi Amr b. Hazmdı.
Köprü Savaşı müslümanların Irak cephesinde Fetihlerle uğradığı ilk yenilgidir.
Hz.Peygamber Cüveyriye adlı hanımıyla Bedi Müstalik Gazvesinden sonra evlenmiştir.
Ömer b. Hattab adi kabilesine mensuptur.
Hz. Osman Kureyşin Beni Ümeyye koluna mensuptur.
Kusay b. Kilab Kureyş kabilesini bir araya getirdiğinden dolayı mücemmi ünvanını almıştır.
Muhammed b. Bekir Muaviyenin adamı Amr bç As tarafından öldürülmeden önce Mısırda valilik yapıyordu.
Hz. Ebu Bekir zamanında Medine de kaza işlerini(kadılık görevi) Muaz. b. Cebel üstleniyordu.
Kadisiye savaşında öldürülen Sasani komutanı Rüstemdir.
Hz. Ali Hz. Ömer Hz. Osman suikast yoluyla öldürülmüştür.
Cemel Savaşı Hz. Peygamberi ölümünden sonra iki müslüman grup arasında ortaya çıkan ilk içi savaştır.alıntıdır

ÜNİTE 2
-Kureyş kervanlarının düzenini sağlayan Hz. Muhammed' in dedesi Haşim b. Abdülmenaf idi.
-Araplarda bedeviler hayvancılıkla hadariler ise tarım ve ticaretle uğraşırlardı.
-Para birimi olarak Bizans'a ait olan Dinar ve İran' a ait olan Dirhem kullanılıyordu.
-Araplarda panayır geleneği mevcuttu. Bu sayede Araplar kabilelerin örf ve adetleri hakkında bu sayede bilgi edinilirdi.
-Tarihi açıdan araplar iki gruba ayrılırlar. Bunlar arab_ı Baide ve Arab-ı Bakiye ' dir.
-Konar göçer hayat süren araplara bedevi yerleşik hayat süren araplara ise Hadari denilir.
-islam Öncesi Arap Toplumunda kabilekler Hürler Mevlalar ve kölelerden oluşuyordu.
-Azad edilen kölelerin oluşturduğu gruba Mevlalar denir.
-Araplarda kabiledeki dayanışma ruhuna Asabiyet denilirdi.
-islam Öncesi Arap Toplumunda ; sürekli nakah (Nikah_ ı Mut) 'a bir erkekten çocuk sahibi olmak için eşini ona sunma ( Nikah_ı İstibda) eşleri karşılıklı değiştirme (Nikah_ı Bedel) büyük oğlun babasının ölümünden sonra üvey annesini alması (Nikah_ı Makt) başlık ve mehir vermemek için kızların değiştirilmesi (Nikah_ı Şigar) gibi nikah çeşitleri mevcuttu.
-Araplar yıldızlarla yol bulurlardı.
-islam Öncesi Arap Toplumunda Zat_ü Envat adı verilen bayram kutlanılırdı. Bu büyük ve yeşil bir ağaçtı.
-islam Öncesi Arap Toplumunda güneşe tapanlar vardı. Lat Menat ve Uzza putları güneşi temsil eden Tanrılar kabul edilirdi.
-Kabedeki en önemli put Hubel dir bu put Amr b.Lufan tarafından Suriye'den getirilmiştir.

ÜNİTE 3
-Hz.Muhammed’in Annesi Amine b.vhb kureyş kabilesinin zühre oğullarına mensuptur.
-Hz.Muhammed kureyş kabelesinin Haşimoğulları koluna mensuptur
-Hz.Hatie Kureyşin Esed oğulları koluna mensuptur.
-Hz.Muhammed Amcalarından hars ve zübeyr islamdan önce vefat etmiş ebu lehep ve ebu talip islamiyeti kabul etmeliş hamza ve abbas ise islamiyeti kabul etmiş amca larıdır.
-Bahira olayı bir rahibin ebu talibin ebu talibe yeğeninin yani Hz.Muhammed’in incilde gönderileceği vaad etilen peygamber olduğunu bildirmesi olayıdır.
-Kötülük yapmanın ve kan dökmenin yasak olduğu aylarda ki bunlar Zilkad Zilhice Muharrem ve Recep aylarıdır . Bu aylarda yapılan savaşlara Ficar savaşları denir.
-Hz.Muhammed’e emin mert güvenilir vefalı ve sözünde duran anlamında Muhammed'ül-emin denmiştir.
-Hicaz savaşlarında Kureyş ve Kinane kabilelerinin komutanı Harb bin Ümeyye' dir.

ÜNİTE 4
-Hz.Muhammed’e ilk vahiy 610 yılında Recep ayının 27'nci gecesi Hira mağarasında gelmiştir.
-Vahiyden etkilenen Hz.Muhammed’i hanımı Hz.Hatice amcasının oğlu Varaka bin Nevsel e götürmüştür.
-Hz.Muhammed İlk davetini eşi Hz.Haticeye daha sonra ebu talip ile azatlısı zeyt bin haris’e yapmıştır.
-Hz.Muhammed ibadetlerini gizli davet döneminde Haramı şerifte yapabiyor idi.
-Hz.Muhammed tebliğ için Safa tepesinin eteğindeki Ebul Erkan’ın evini (Darul Erkan)' ı seçti birçok kişi bu evde islamiyeti kabuletti. Bu evde islamiyeti kabul eden en son Hz.Ömerdir .
-İlk vahiyle ikinci vahiy gelene kadar geçen bekleme süresi Fetret' ül Vahiy denir.
-İlk Hicret nübüvetin 5.yılında Habeşistan' a yapılmıştır. İkinci hicret birinciden bir yıl sonra Cafer bin Ebu Talip başkanlığında yine Habeşistana yapılmıştır.
-Hz.Muhammedin aynı yıl amcası Ebu Talip’i hemde eşi Hz.Hatice' yi kaybetmesi üzerine bu yıla ( amül_hüzn ) yani hüzün yılı denmiştir.
-Hz.Muhammed’in geceleyin Mekkeden Mescidi Aksa' ya götürülmesine İsra ; göklere çıkarılmasına Miraç denmiştir.
-Birinci akabe biatı Hz.Peygamberin mübüvetinin 10ncu yılında Mekkede Mina sınırlarındaki Akabe vadisinde gerçekleştirilmiştir . 1nci akabe biatından sonra Hz..Muhammed Yesrib halkının Kuranı öğrenebilmeleri içinMusab bin Umeyr'i Yesrib' e göndermiştir.
-İkinci Akabe Biatından sonra Hz.Muhammed ashabının Medine' ye Hicretine izin vermiş ve kendiside 3 ay sonra Hz Ebu bekir ile birlikte Medine' ye Hicret etmiştir.
-Açık davet döneminde HZ.Muhammed’i en fazla düşmanlık gösteren Ebu Lehep olmuştur.

ÜNİTE 5
-Hz.Muhammed’i Medineye hicret için harekete geçiren esas unsur İslamiyetin oradaki parlak geleceğidir.
-Hz.Muhammed Medineye Hicretinde Abdullah bin Ureykut kılavuzluk yapmıştır.
-Hicret öneminden dolayı Hz..Ömer zamanında Hicri Takvim başlangıcı olarak kabul edilmiştir
-Mescid-i Nebevi bir eğitim öğretim yeri olduğu gibi askeri işlerin görüşüldüğü bir mekan da olmuştur.
-Mescid-i Nebevinin bitişiğinde fakir kimsesiz ve barınacak yeri olmayan müslümanlar için yapılmış olan yere Suffe denir. Burada kalanları Suffe Ehli denir. Suffede eğitim görmüş yetişmiş kimselerede Kurra adı verilir.
-Hz.Muhammed hicretten sonra Medinedeki şehir topluluklarını şehir devleti halinde teşkilatlanmaya davet etmiştir. Bu davet sonucunda Medine Vesikası imzalanmıştır.Aynı zamanda bu anlaşma dünyanın ilk anayasası olarak kabul edilir.
-Medine vesikası sözleşmesi ile araplar ve yahudiler müslümanları dini siyasi ve sosyal açıdan tanıdıklarını ilan etmiş oluyorlardı.
-Hicretin 1. yılında Cuma namazı farz kılınmış ilk nüfus sayımı yapılmış ilk ezan meşru kılınmıştır.
-Hicretten bir ay sonra ikişer rekat olarak kılınan öğle ikindi ve yatsı namazlarının farzları dört rekat'a çıkartılmıştır.
-Hicretin 2. yılı Şaban ayında Ramazan orucu farz kılınmış Ramazan ayından sonrada Zekat farz kılınmıştır.


ÜNİTE 6
-Hz. Muhammed'in bizzat kendisinin katıldığı savaşlara Gazve kendisinin katılmadığı bir sahabinin komutanlığı altında gönderdiği askeri birliğe ise Seriyye adı verilir.
-Bedir gazvesi Hz.. Peygamberin Müşriklerle yaptığı ilk savaştır.Bu savaş sonucunda Ebu Cehil başta olmak üzere 70 kadar müşrik öldürülmüştür.Yine bu savaşta sağ olarak esir alınan iki müşrik ki bunlar Ukbe b.Ebu Muayt ve Nadrb. Haris Müslümanlara yaptıkları zulüm ve işkencelerden dolayı idam edilmişlerdir.
-Bedir gazvesi başta Medine olmak üzere tüm Arap yarımadasında Müslümanların itibarının artmasına vesile olmuştur.
-Bedir gazvesi sonucu öldürülen Ebu Cehil'in yerine Müşrikler Ebu Süfyan' ı seçtiler.
-Uhud savaşında Hz. Hamza' yı şehit eden Vahşib. Harb' tır.
- Hz Muhammed 630 yılında hiç savaşmadan ve kan dökmeden Mekkeyi fethetmiştir.Bu arada Ebu Süfyan' da uzun terddütler sonucunda Müslüman olmuştur.
-Hz. Muhammed Mekke' nin fethinden sonra orada hiç asker bırakmadan buranın idaresini yeni müslüman olmuş olan Attab b. Esid' e bıraktı ve Huneyn' e gitti.
-Tebük Seferinden sonra 631 yılında Hz Muhammed Hz.Ebu Bekir' i hac emiri tayin etti.Hac da bu yıl farz kılındı.
-Hz. Ayşe' nin İfk olayı Beni Müstalik Gazvesi esnasında meydana gelmiştir.
-Putperestliğin kökü Tevbe suresinin ilk 8 ayetinin inmesiyle tamamen kazınmıştır.
-Arap adetlerine göre savaşın başında yapılan teke tek vuruşlara Mübareze adı verilir.

ÜNİTE 7
-Hz. Muhammed Yahudilerle iyi geçinilmesini istemiş ve kendide başlangıçta namazlarında Yahudilerin kıblesi olan Beytül_Makdis' e yönelmiştir.
-Müslümanlar ile yaptıkları antlaşmayı bozan ilk yahudi kabilesi Kaynuka oğulları' dır.
-Kaynukaoğullarının hem okul hem mahkeme salonu olarak kullandıkları yer Beytül_Midras' tır.
-Yahudilerin Arap Yarımadasındaki siyasi güçleri Hayber' in fethi ile sona ermiş Aynı zamanda bu savaş sonrasında Yahudiler İslam Devletine vergi veren bir tebaa durumuna düşmüşlerdir.
-Hz.Muhammed Mute savaşında Halid b. Velid' e Allahın Kılıcı Seyfullah lakabını vermiştir.
-Hz. Muhammed' e inandığı halde halkının Hıristiyanlığı bırakmayacağı için Müslüman olmayan Bizans İmparatoru Heraklius' tur. Habeşistan kralı Necaşi' nin ise müslümanlığı kabul ettiği ravayet edilir.
-Kureyş Müşriklerini Hz. Muhammed' e karşı şiirleriyle tahrik eden şair Ka'b b. Eşref ' tir.