Bir kitabına elimize ulaşma aşamaları

KİTAP HANGİ AŞAMALARDAN GEÇER

Yazdığı bir kitabın yayımlanmasını isteyen kişi bunu bir yayınevine gönderir, kitabın basılıp basılmayacağına yayımcı karar verir. Eğer kitabın iyi satış yapmayacağı ya da değerli olmadığı kanısına varırsa kitabı yayımlamadan yazarına geri verir. Yazar kitabını yayımlayacak bir yayınevi bulmak için başka yayımcılara başvurur. Bu başvurulardan da olumlu sonuç alamaz ise kitap ya yayımlanmadan kalır ya da kişi kendi maddi imkanlarıyla kitabı yayımlar. Okul kitapları ve bilimsel kitaplar ise devlet ya da üniversiteler eliyle yayımlanır.

Yayımlanacak metni dikkatle okuyarak yayıma hazırlayan kişiye editör (yayın yönetmeni) denir. Metin daha sonra basımevine gönderilir, kitabın biçimini, boyutlarını, ne tür harflerin kullanılacağını, kaç adet basılacağını ve kullanılacak kâğıdın kalitesini yayınevi belirler.

Mekanik dizgi makinelerinin icadına kadar, harfler elle tek tek dizilerek sözcükler ve satırlar oluşturulur, bundan sonra satırlar, sayfalar biçiminde düzenlenerek sayfa kalıpları hazırlanırdı. Mekanik dizgi makinelerinde ise, yazılar satır olarak dizilir ve makineden çıkan dökme kurşun satırlar bir araya getirilerek sayfalar oluşturulur. Günümüzde foto dizgi yöntemiyle ve genellikle bilgisayarlar kullanılarak dizgi yapılır. Çağdaş elektronik yöntemler, basım sanayisinde tam anlamıyla bir devrim yapmıştır. Kitap baskıya hazırlanırken yayımcı basılacak kitap sayısına göre, istenen boyut ve kalitede kâğıt satın alarak basımevine gönderir. Bu arada basımevinde dizilmiş olan kitabın "prova" adı verilen ilk baskıları yapılır. Kitabın yazarı provaları okuyarak dizgi yanlışlarını düzeltir, bazen gerekli gördüğü değişiklikleri ve eklemeleri de provalar üzerinde yapar. Düzeltilmiş provalar yeniden basımevine gönderilir, provalardaki düzeltmelere uygun olarak sayfa kalıplarında düzeltmeler yapılır. Bir kez daha prova baskıdan sonra yayımcı ve yazar kitabın yanlışsız olduğu kanısına varırsa baskıya geçilir.

Genellikle bir tabaka kâğıdın bir yüzüne kitabın 8 sayfası birden basılır. Aynı tabaka basım makinesinden ikinci kez geçirilerek, kâğıdın öteki yüzüne 8 sayfa daha basılır ve 16 sayfalık bir forma elde edilir. Daha büyük makinelerde 16'nın katları olarak 32 ve 64 sayfa basılabilir. Baskıdan çıkan kâğıt tabakasının katlanarak forma yapılmasına "kırma" denir. Kırma ve sonraki işlemler ciltçide yapılır. Sırayla üst üste konarak dikilen formalara yayımcının seçmiş olduğu renk ve biçimdeki kapaklar takılarak kitap tamamlanır.

Ders kitapları dışındaki kitapların çoğunun üzerine hem cildi korumak, hem de kitaba çekici bir görünüm vermek amacıyla renkli kâğıt ceketler geçirilir.

Günümüzdeki çağdaş basım teknikleriyle bir kitabın tamamı kesintiye uğramadan bir defada basılabilir ve baştan sona otomatik ciltleme makinelerinde ciltlenebilir. Ciltçiden yayımcının deposuna götürülen kitaplar sonunda satışa hazırdır. Kitapların kitapçılara gönderilmesini genellikle dağıtım şirketleri yapar. Bu şirketler, satabileceklerini düşündükleri sayıda kitabı yayınevinden alır ve ilişkide oldukları kitapçılara gönderir.


Kitabın okuyucuya ulaşma aşamaları

• Yazarın kitabı tasarlaması
• Yazarın kitabı yazması
• Yayın evine göndermesi
• Yayın evinin kitabı onaylaması
• Kitabın basımı için matbaada basılıp çoğaltılması
• Dağıtım şirketlerinin kitabı kitabevlerine dağıtması
• Kitabevinin kitabı alması
• Okuyucunun kitabı bir kitabevinden satın alması